Konferencja w Towarzystwie Miłośników Ziemi Raciborskiej

W dniu 22 maja 2025 roku w siedzibie Towarzystwa Miłośników Ziemi Raciborskiej miała miejsce konferencja z wykładami i prezentacjami multimedialnymi będąca częścią projektu Z dziejów naszego miasta. Racibórz i Raciborszczyzna w roku 1945” w ramach programu współpracy Miasta Racibórz z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na 2025 rok.

Wystąpienie dra Piotra Sput – kontekst historyczny

Pierwszą prelekcją był wykład dra Piotra Sput, prezesa TMZR, który nakreślił tło historyczne końca II wojny światowej ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń związanych z naszym regionem. Następnie głos zabrali studenci II roku Filologii –języka niemieckiego, którzy w przygotowanym przez siebie podczas warsztatów z metodyki pracy projektowej studium przypadku związanym tematycznie z ww projektem przedstawili postaci, wydarzenia i artefakty z okresu II wojny światowej. Paweł Uliczka wytłumaczył, na czym polega studium przypadku, następnie opisał losy Pawła Rycki, który został zmuszony do przyjęcia niemieckiej tożsamości i wcielony do Wehrmachtu. Studium ukazuje dramat jednostki w realiach przymusowej asymilacji i pogranicza kulturowego.

Wystąpienia studentów

Daria Michacz przedstawiła historię Alfonsa Cwika, niesłusznie oskarżonego o faszyzm i wywiezionego przez Armię Czerwoną. Studium pokazuje brutalność wojny i dehumanizację jednostki.

Dominika Misztal omówiła dzieje Domu Parafialnego w Pszowie, który podczas okupacji pełnił funkcję obozu Polenlager 58. Miejsce to stało się symbolem tragedii, ale też powojennej odnowy i wspólnoty.

Julia Zysiak przedstawiła losy dwóch niemieckich żołnierzy ukrywanych przez kobietę z Rudyszwałdu, którzy zostali później zamordowani przez żandarmerię Wehrmachtu. Jej studium ukazuje moralne wybory i empatię w obliczu wojny.

Roksana Fiur przedstawiła historię kordzika  Luftwaffe jako symbolu elitarności i propagandy militarnej III Rzeszy. Przedmiot ten stał się rodzinną pamiątką i świadectwem minionej epoki.

Paulina Małczok opowiedziała o rodzinnych pamiątkach znalezionych na strychu dziadków – zdjęciach, banknotach i dokumentach z czasów wojny. Przedmioty te stały się przyczynkiem do poznania historii i tradycji rodzinnych.

Aleksander Urbaniec i Daniel Dudacy zajęli się pomnikiem poległych w Wojnowicach jako lokalnym miejscem pamięci. Ich studium pokazuje złożoną tożsamość mieszkańców Śląska i rolę wspólnej historii w budowaniu tożsamości zbiorowej.

Adam Matuszek ukazał okoliczności powstania Pomnika Ofiar Oświęcimskich w Górkach Śląskich upamiętniający ofiary marszu śmierci  z KL Auschwitz  z 1945 roku. Studium ukazuje siłę lokalnej pamięci i potrzebę edukacji historycznej.

Julia Janeta zaprezentowała należący do jej rodziny Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”. Omówiła znaczenie medalu nadawanego za udział w wojnie obronnej 1939 roku jako wyraz uznania dla uczestników walk. Studium prezentuje kontekst powstania medalu i jego symbolikę patriotyczną.

Pola Kuczera opisała obóz Polenlager 56 w Lyskach, do którego trafiali Polacy odmawiający podpisania volkslisty. Studium ukazuje represyjny charakter obozu i tragiczne losy jego więźniów.

Kamil Wieczorek opowiedział historię Karola Miczajki, członka ruchu oporu i uczestnika marszu śmierci  z KL Auschwitz do Wodzisławia Śląskiego. Studium przedstawia los jednostki i jej działalność społeczną po wojnie. Po prezentacjach dotyczących II wojny światowej w ostatnim już studium przypadku

Iwona Kurzidem opowiedziała o znalezionym przez siebie Cudowny medaliku św. Katarzyna Labouré. Naszkicowała okoliczności powstania medalika związanego z objawieniem Maryjnym z 1830 r. we Francji. Przedstawiła też jego duchowe znaczenie oraz obecność w świadomości religijnej i rodzinnej.

Zwiedzanie miejsc pamięci – Stolpersteine

Na zakończenie wystąpienia studentów Paweł Uliczka wspomniał o zwiedzeniu (również w ramach ww projektu) w kwietniu br przez wszystkich studentów Filologii – języka niemieckiego miejsca pamięci przy ul. Ks. Józefa Londzina 10. Na chodniku przed kamienicą pod danym numerem znajdują się kamienie pamięci, tzw. Stolpersteine (dosłownie: kamienie, o które można się potknąć) zawierające informacje na temat członków rodziny Koch, którzy w 1938 r. zostali deportowani w ramach Polenaktion do Łodzi. W 1944 r. Szyja został zamordowany w getcie, a Ester wraz Natanem przewieziono do Auschwitz, gdzie zginęli w komorze gazowej.   Gunter Demnig zapoczątkował w latach 90. XX wieku ten sposób upamiętniania Żydów, którzy zostali deportowani ze swoich domów i przewiezieni do niemieckich obozów śmierci.

Odbiór i znaczenie projektu

Wystąpienia wszystkich prelegentów zyskały applaus studentów I i III roku Filologii – języka niemieckiego oraz licznie zgromadzonych słuchaczy i wykładowców. Starsze pokolenie słuchaczy było zbudowane tym, że brać studencka podejmuje trudne tematy dotyczące przeszłości regionu, jej historii i pamięci o wydarzeniach, często bardzo trudnych i bolesnych.

Zaproszenie do kolejnych inicjatyw

Prezes TMZR, dr Piotr Sput, zaprosił studentów wraz z wykładowcami do udziału w kolejnych projektach i konferencjach.

Renata Sput