W dniach 21 – 22 listopada 2025 r. odbyła się konferencja naukowa „Praktyczne aspekty prawa spadkowego”, zorganizowana przez Instytut Studiów Społecznych ANS w Raciborzu. Dwudniowe wydarzenie zgromadziło praktyków i naukowców z różnych ośrodków akademickich. W konferencji czynny udział wzięli pracownicy Instytutu Studiów Społecznych: dr Joanna Stojer-Polańska, dr Barbara Głód, dr Mariusz Koroblowski, dr Paweł Bednarski, mgr Paweł Śnieg i dr Krzysztof Kaczorowski.

Pierwszy dzień konferencji, zorganizowany przy wsparciu miasta Racibórz i Urban Lab w Raciborzu obejmował szereg wykładów otwartych, dotyczących praktycznych elementów nabycia i działu spadku, opodatkowania nabytego spadku, jak również sporządzania testamentu oraz przekazywania majątku na rzecz spadkobierców.

Drugi dzień konferencji odbył się na Zamku Piastowskim w Raciborzu we współpracy z Powiatem Raciborskim i obejmował łącznie 17 wystąpień, poświęconych zróżnicowanym aspektom prawa spadkowego, m.in. mediacjom w sprawach spadkowych, zagadnieniami z pogranicza prawa cywilnego i kryminalistyki, elementach prawa kanonicznego i prawa międzynarodowego mających znaczenie dla spraw spadkowych, oraz nowych technologiach i ich wpływie na prawo spadkowe.

W pierwszym dniu konferencji  dr Barbara Głód poruszyła temat opodatkowania spadków. Nie każdy z nas ma pełną świadomość jakie podatkowe obowiązki ciążą na spadkobiorcach, warto więc poszerzać wiedzę na ten istotny temat.  

Niezwykle inspirującym wystąpieniem był referat Pani Prezes Sądu Rejonowego w Raciborzu, mgr Marzeny Korzonek, na temat nie zawsze odpowiednio docenianej instytucji „mediacji”. Pani Prezes nie tylko w przekonywująco wykazała zalety mediacji jako metodę rozstrzygania sporów między stronami,  lecz również dokonała analizy przyczyn które powodują, że mediacja nie cieszy się takim uznaniem na jaki zasługuje.

Zaskakującym referatem podzielił się z uczestnikami Konferencji dr Krzysztof Miraj z Akademii Nauk Stosowanych w Nowym Targu. Prelegent poruszył temat dziedziczenia gospodarstw rolnych przez emigrantów na polsko-słowackim pograniczu. Okazuje się, że wieloletnie zaszłości spadkowe związane ze społeczną historią regionu spowodowały sytuację, gdy przeprowadzanie skutecznych procesów spadkowych napotyka na szereg trudności związanych nie tylko z barierami językowymi, lecz również  z ilością osób, którym przysługuje prawo do spadku.

Uczestnicy Konferencji mogli dowiedzieć się wielu ciekawych wiadomości  na temat zarządzania majątkiem przez osoby konsekrowane. Temat sporządzania testamentu przed złożeniem profesji wieczystej poruszył dr Piotr Jantos, a tą intrygującą tematykę poszerzył dr Michał Olszowski o zagadnienia związane z dziedziczeniem autorskich praw majątkowych z perspektywy prawa cywilnego i kanonicznego.

Referat wykładowcy naszej Uczelni, dr Mariusza Koroblewskiego,  był silnym argumentem na rzecz sensowności sporządzenia testamentu notarialnego. Prelegent na podstawie odpowiednio dobranego przykładu wykazał, że próby obalenia testamentu notarialnego napotykają na poważne przeszkody formalne i z perspektywy spadkobiorców jest to okoliczność korzystna. Sporządzania testamentu notarialnego jest dobrą radą.  

Słuchacze konferencji mogli być zaskoczeni niektórymi tezami zawartymi w referacie dra Krzysztofa Kaczorowskiego, dodajmy jednego z głównych organizatorów wydarzenia z ramienia naszej Uczelni. Prelegent poruszył problematykę zachowku i jego ewentualnego obniżania z powodu istotnych okoliczności, które miały miejsce za życia spadkodawcy. Można założyć , że świadomość społeczna na ten delikatny temat jest niewielka i popularyzacja wiedzy prawnej w takich tematach była ideową osnową całego wydarzenia i referatu Pana dra Kaczorowskiego.

Nie mogło zabraknąć refleksji na temat sztucznej inteligencji w kontekście prawa spadkowego. Tą nową, a jakże aktualną problematykę, poruszył kolejny prelegent reprezentujący Akademię Nauk Stosowanych w Raciborzu, dr Paweł Bednarski.

Absolwentka naszej Uczelni, Pani mgr Ewelina Janik, poruszyła niezwykle istotny temat dziedziczenia aktywów cyfrowych osoby zmarłej. Okazuje się, że w tym wypadku nie wszystkie regulacje prawne nadążają za rozwojem technologii, co może skutkować poważnymi szkodami społecznymi i indywidualnymi, a z drugiej strony świadomość społeczna na ten kluczowy aspekt również wymaga zdecydowanej poprawy.

Brawurowym wystąpieniem zainspirowała słuchaczy Pani Marzanna Wawrzyniak z Akademii Leona Koźmińskiego. Okazuje się, że wykładnia treści testamentów, zapisów i poleceń osoby zmarłej zawiera w sobie szereg trudności nie tylko o charakterze prawnym. Każda wola jest ostatecznie zapisem przy użyciu mniej lub bardziej czytelnego języka. Faktem dobrze znanym jest mętność czy niejednoznaczność niektórych pojęć oraz tematyka odczytywania poszczególnych zdań w takim czy innym kontekście. Czy naprawdę za każdym razem poprawnie odczytujemy wolę zmarłego?

W naszym z konieczności wybiórczym podsumowaniu nie streszczamy wszystkich wystąpień, które zostały wygłoszone podczas konferencji, natomiast wszystkie wystąpienia były interesujące i merytoryczne.

Organizatorami konferencji byli dr Krzysztof Kaczorowski i mgr Paweł Śnieg z Instytutu Studiów Społecznych ANS w Raciborzu. Celem wydarzenia było nie tylko prowadzenie akademickiego dyskursu, ale również przedstawienie praktycznych i pożytecznych dla szerszej publiczności zagadnień związanych z prawem spadkowym. Już teraz zapraszamy na kolejną edycję wydarzenia. Jest wiele do zrobienia w temacie poszerzania i popularyzacji wiedzy z dziedziny prawa stosowanego.